Czy regiony produkcji whisky mają nadal znaczenie? Czym różnią się od siebie?

Pięć oficjalnych regionów whisky w Szkocji jest tradycyjnie wykorzystywanych jako przewodnik po szkockich smakach i stylach. Jednak regiony, które pierwotnie zostały ustanowione na podstawie właściwości smakowych oraz uwarunkowań geograficzno-historycznych, nie są obecnie już zbyt aktualne. Szkocka whisky została po raz pierwszy podzielona wzdłuż starej linii Highland w XVIII wieku, a wszystko na północy było regulowane i opodatkowane inaczej niż na południu. Drobni wytwórcy whisky z Highlands ustawieni zostali po oddzielnej stronie od wielkich destylarni Lowland. Stulecie później nastał czas szkockiej whisky blended, a wraz z nią kolejne podziały, w tym Campbeltown, Islay lub Speyside. Obecnie stwierdzić można, że każda klasyfikacja smaku whisky lub stylu oparta na lokalizacji destylarni jest przestarzała.

5 regionów produkcji whisky

Highlands

Highlands to największy region produkcji whisky pod względem powierzchni, dzielący się na cztery podregiony. Za region ten uznaje się cały obszar Szkocji powyżej Edynburga i Glasgow wraz ze szkockimi wyspami poza Islay. Z uwagi na swoją rozpiętość geograficzną, whisky produkowane na tym obszarze są mocno zróżnicowane i trudno jest znaleźć ich wspólny mianownik. Są owocowe, słodkie, często z korzenną lub ziołową nutą.

Destylarnie, które reprezentują region Highlands to m.in.: Aberfeldy, Balblair, Ben Nevis, Clynelish, Dalmore, Edradour, Glenmorangie, Old Pulteney, Tomatin

Lowland

Lowland to obszar nizinny, który leży na samym południu Szkocji. Dzięki łagodnym warunkom klimatycznym, panującym w tym regionie, destylaty tam produkowane dojrzewają szybciej. Whisky z tego regionu charakteryzują się bardzo łagodnym i roślinnym smakiem. Przeważa w nich aromat kwiatowy, często trawiasto-zbożowy z lekko wytrawnym finiszem. Whisky te są destylowane trzyktotnie.

Reprezentanci Lowlands to m.in.: Auchentoshan, Bladnoch, Glenkinchie

Campbeltown

Jest to mały region (miasteczko) leżący na półwyspie Kintyre. Obecnie działają tu jedynie dwie destylarnie Springbank i Glen Scotia. Whisky produkowana w Campbeltown charakteryzuje się dość złożoną nutą z posmakiem torfu, jodu i soli morskiej. Pod koniec XIX wieku Campbeltown było jednym z najważniejszych ośrodków produkcji whisky w całej Szkocji. Było to możliwe ze względu na fakt posiadania bezpośredniego dostępu do morza, co znacząco wpływało na logistykę. Wraz z nadejściem wielkiego kryzysu w 1929 roku destylarnie zaczęły się zamykać jedna po drugiej.

Destylarnie: Springbank, Glen Scotia.

Islay

Licząca zaledwie 600 kilometrów kwadratowych wyspa u zachodnich wybrzeży Szkocji, to region słynący z torfowej whisky, uzyskiwanej poprzez suszenie słodu jęczmiennego gęstym dymem z palenia torfowego brykietu. Jest to jeden z najsławniejszych regionów produkcji whisky. Whisky z Islay posiada bardzo intensywny smak, który albo się polubi albo nie.

Islay reprezentują m.in.: Ardbeg, Bowmore, Bruichladdich, Bunnahabhain, Caol Ila, Kilchoman, Lagavulin, Laphroaig.

Speyside

Trzy najlepiej sprzedające się whisky słodowe na świecie pochodzą właśnie z Speyside. Mowa oczywiście o Glenfiddich, Glenlivet i Macallan. Jest to region, na którym mimo stosunkowo niewielkiego obszaru jaki zajmuje znajduje się ponad połowa wszystkich szkockich destylarni. Speyside leży nad rzeką Spey między Elgin i Dufftown. Niegdyś, Speyside stanowił część regionu Highlands. Whisky pochodzące z tego regionu charakteryzuje łagodny, słodki i owocowy smak, zawierają sporą ilość estrów przez co można w nich wyczuć zapach jabłek, gruszek, goździków, fiołków, lemoniady czy bananów.

Najważniejsze destylarnie ze Speyside: Aberlour, Balvenie, Glendronach, Glenfiddich, Glenlivet, Macallan, BenRiach, Caperdonich, Strathisla.

Czy podział na regiony ma znaczenie?

Czy więc powyższy podział ma nadal sens? Owszem, whisky produkowane w Campbeltown są zdecydowanie różne od tych produkowanych w Lowlands, jednak w każdym z tych regionów funkcjonuje zaledwie kilka destylarni. Trudność w kategoryzacji whisky według regionów polega na tym, że czasami destylarnie nie mają absolutnie żadnych cech wspólnych. Jako przykład można zestawić destylarnię Dalmore z Teaninich. Po umieszczeniu ich obok siebie nie można powiedzieć, że obie zachowują styl Highland, ponieważ znajdują się na zupełnie przeciwnych końcach skali smakowej.

To samo dotyczy Speyside. Przyjrzyjmy się Dufftown, które jest domem dla sześciu gorzelni: Glenfiddich, Balvenie, Kininvie, Mortlach, Dufftown i Glendullan. Czy istnieje dla nich jakiś element współny? Czy pierwsze trzy, smakują tak samo? Gdzie znajduje się wspólny mianownik między Mortlach a Dufftown? Speyside z założenia powinno słynąć z whisky owocowych, ale nie jest zbyt trudnym znalezienie wśród nich whisky torfowych. Im dalej się zagłębiając, tym więcej wyjątków od reguły. W końcu co wspólnego ma torfowa Glenfiddich z charakterem Speyside? W rzeczywistości w Speyside odnaleźć można szeroką gamę smaków whisky, od torfowych do owocowych, słodowych – a nawet dymnych.

Czy o regionie Highland można szczerze powiedzieć, że każda destylarnia od Glengoyne do Wolfburn smakuje tak samo? Gdzie jest podobieństwo między Glenmorangie i jego sąsiadem Oban?

Na Islay, wyspie która wyodrębniona jest jako odrębny region produkcji, nie wszystkie whisky są torfowe, a te torfowe nie wszystkie wykorzystują torf z wyspy. Destylarnia Bunnahabhain produkuje w większości whisky bez użycia torfu. Produkują oni whisky bez torfu, lekko torfową, mocno torfową, destylowaną nawet czterokrotnie i leżakowaną w każdej możliwej beczce.

Dlaczego więc istnieją regiony? Aby odpowiedzieć na to pytanie trzeba cofnąć się do XIX wieku i początków destylacji. Dla destylatorów sensowne było stworzenie szerokich grup smakowych. Whisky z Islay były raczej zadymione, podczas gdy te z Campbeltown było ciężkie. Regiony miały sens pokazać, że whisky została wyprodukowana w całej Szkocji i ma różne smaki, a regionalność była sposobem nawigacji między zaskakującą liczbą destylarni. Założenia dotyczące stylu i smaku nie mogą być obecnie brane za pewnik na podstawie lokalizacji. Swoboda eksperymentowania w całym procesie tworzenia jest najbardziej satysfakcjonującą częścią bycia destylatorem, ponieważ daje nowe odkrycia, które wcześniej były nieznane. Koncepcja destylacji w celu osiągnięcia określonego stylu regionalnego utrudnia kreatywność. Destylarnia powinna używać lokalizacji tylko do opisania, gdzie się znajduje, i nie powinna mieć żadnego wpływu na sposób interpretacji smaku. Regiony stanowią poziom podstawowy w zakresie edukacji w whisky single malt i stanowią drogowskaz dla konsumentów w zawiłości tej kategorii. Stanowią podkreślenie, że istnieją różnice geograficzne, które doprowadziły do ​​różnic w stylu. Należy je brać pod uwagę po to, aby podeprzeć się jakąś systematyką stawiając pierwsze kroki w świecie whisky. Kolejnym poziomem w edukacji jest uzmysłowienie, że znajdują się regiony whisky, które niekoniecznie muszą przedstawiać dokładną reprezentację stylu i że większy obraz jest znacznie bardziej złożony. Biorąc pod uwagę fakt, że na przykład ziarno jest często przywożone z drugiej strony Szkocji lub importowane z zagranicy, ciężko szukać połączeń smaku z regionem. W przeszłości istniało silniejsze połączenie regionalne, a destylarnia taka jak Talisker musiała w jakiś sposób odzwierciedlać swoje surowe, smagane wiatrem środowisko w swojej whisky. Odejście od regionalizacji jest wyzwalające, ponieważ zamiast próbować tworzyć podobieństwa, których nie ma zbyt wiele, pozwala skupić się na indywidualnym charakterze destylarni, a to jest najważniejszy element w obrębie whisky single malt. Najważniejsza jest jakość proponowanej whisky, a nie to gdzie była destylowana.