Żaden Sylwester nie będzie kompletny bez butelki bąbelków. Specjalnie na tą okazję przedstawiamy kilka faktów na temat szampana, którymi możesz podzielić się z innymi gośćmi w czasie wnoszenia noworocznych toastów.
Czym dokładnie jest szampan?
Ściśle mówiąc, szampan jest winem musującym pochodzącym z regionu Szampanii w północno-wschodniej Francji. Jeśli wino z bąbelkami pochodzi z innego regionu, to jest to wino musujące, a nie szampan. Podczas gdy wiele osób używa terminu “szampan” ogólnie dla każdego wina musującego, Francuzi utrzymują swoje prawo do nazwania swojego wina szampanem od ponad stu lat. Traktat madrycki, podpisany w 1891 r., ustanowił tę zasadę, a potwierdził ją traktat wersalski. Unia Europejska pomaga chronić tę wyłączność, chociaż niektórzy amerykańscy producenci mogą nadal używać określenia “szampan” na swoich etykietach, jeśli korzystały z tego terminu przed wczesnym 2006 r.
Jak powstaje szampan?
Wina musujące można produkować na różne sposoby, ale tradycyjny szampan powstaje w procesie zwanym Champenoise. Szampan zaczyna swoje życie jak normalne wino. Winogrona zbiera się, prasuje i poddaje podstawowej fermentacji. Kwaśne wyniki tego procesu są następnie mieszane i butelkowane z odrobiną drożdży i cukru, dzięki czemu mogą być poddane wtórnej fermentacji w butelce (to ta wtórna fermentacja, nadaje szampanowi bąbelki). Te nowe drożdże zaczynają swoją pracę na cukrze, a następnie umierają i stają się tym, co jest znane jako osady. Butelki są następnie przechowywane poziomo, aby wino mogło “dojrzeć na osadzie” przez 15 miesięcy lub dłużej.
Po procesie starzenia winiarze odwracają butelki do góry dnem, aby osady mogły osiąść na dnie. Gdy martwe drożdże opadną, producenci otwierają butelki, aby je usunąć, dodają trochę cukru znanego jako dosage, aby określić słodycz szampana i wsuwają korek do butelki.
Co jest takiego specjalnego w regionie Szampanii?
Kilka czynników sprawia, że winogrona chardonnay, pinot noir i pinot meunier uprawiane w regionie Szampanii szczególnie dobrze nadają się do wyrobu doskonałych win. Położenie na północy sprawia, że region ten jest nieco chłodniejszy niż inne regiony uprawy winorośli we Francji, co nadaje winogronom odpowiednią kwasowość do produkcji wina musującego. Co więcej, porowata, kredowa ziemia obszaru – wynik wielkich trzęsień ziemi sprzed milionów lat – pomaga w drenażu.
Czy muszę kupować szampana, aby uzyskać dobre wino musujące?
Nie. Chociaż wiele szampanów zachwyca, większość światowych regionów winiarskich produkuje równie dobre wina musujące. Można znaleźć cenione wina musujące z Kalifornii, Hiszpanii, Włoch, Australii i innych obszarów, bez wyrzucania fortuny dla Dom Perignon.
Mówiąc o Dom Perignon, kim on był?
W przeciwieństwie do popularnego nieporozumienia, imiennik słynnej marki nie wynalazł szampana. Ale Perignon, benedyktynski mnich, który pracował jako mistrz piwnicy w opactwie niedaleko Epernay w XVII i XVIII wieku, miał duży wpływ na przemysł szampański. W tamtych czasach wino musujące nie było tak naprawdę pożądanym napojem. W rzeczywistości bąbelki uznano za wadę, a wczesne metody produkcji sprawiły, że wino stało się niebezpieczne. (Nieprecyzyjne sterowanie temperaturą może doprowadzić do ponownego rozpoczęcia fermentacji po tym, jak wino znajdzie się w butelce. Jeśli jedna butelka w piwnicy eksplodowała i miała wystrzelony korek, zaczynała się reakcja łańcuchowa.) Perignon pomógł ujednolicić metody produkcji w celu uniknięcia tych wybuchów, oraz dodał też do swoich win dwie cechy bezpieczeństwa: grubsze szklane butelki, które lepiej wytrzymują nacisk i linę, która pomaga utrzymać korki na miejscu.
Jaka jest różnica między brut a extra brut?
Terminy te znaleźć można na etykietach szampana, aby opisać, jak słodka jest zawartość butelki. Jak wspomniano powyżej, odrobina cukru określana jako dosage jest dodawana do butelki tuż przed jej zakorkowaniem, a terminy te opisują dokładnie, ile cukru znalazło się w środku. Extra brut ma mniej niż sześć gramów cukru na litr, podczas gdy brut zawiera mniej niż 15 gramów dodatkowego cukru na litr. Istnieje kilka innych klasyfikacji, ale bardziej wytrawne szampany są mniej znane.
Dlaczego sportowcy rozpylają się nawzajem szampanem po zdobyciu tytułów?
W całej swojej historii szampan był uroczystym napojem, który pojawiał się podczas koronacji królów i wypuszczania statków. Jednak oblewanie się bąbelkami, które teraz towarzyszy sportowym zwycięstwom, jest znacznie nowszą tradycją. Kiedy Dan Gurney i A.J. Foyt wygrali wyczerpujący wyścig 24 Hours of Le Mans w 1967 roku, na podium pojawili się z butelką szampana w ręku. Gurney spojrzał w dół i zobaczył właściciela zespołu Carroll Shelby i prezesa Ford Motors Henryego Forda II z kilkoma dziennikarzami i postanowił się trochę zabawić. Gurney potrząsnął butelką i spryskał tłum, tak narodziła się nowa tradycja.
Co to jest sabrage?
Po rewolucji francuskiej członkowie kawalerii Napoleona zdecydowali, że normalny rytuał otwarcia butelki szampana po prostu nie był tak imponujący wizualnie, jak jest to możliwe. Odpowiedzieli popularyzując sposób otwierania butelek za pomocą miecza. Technika, znana jako sabrage, polegała na umiejętnym ścięciu szyjki butelki szablą w taki sposób, by kołnierzyk butelki wraz z korkiem odfrunął w powietrze. Ważny jest kąt nachylenia, znajomość odmian szampana, ciśnienia jakie znajduje się pod korkiem i oczywiście miejsca cięcia butelki.
